EIDA
27- jan. -‘46
Lieverdjes! Wat zijn we blij met de volle envelopbrief van 16 januari – Vader had dus gelijk met de eigen diagnose van kou en hongergeleden – Wij zelf hebben aan den lijve ondervonden dat bij karige voeding het lichaam meer warmte toevoer van buiten kan verdragen en behoeft – hij wordt nu hopelijk krachtig gevoed – Wij vonden het ook erg dat hij na die hongerwinter nog dóór heeft moeten hongeren – je krijgt dan visioenen van heerlijke biefstukjes en hors d’oeuvres! – Verbeeld je dat Em over 2 weken in jullie kamer zal zitten – ik geloof zeker dat zij alle kans heeft te mogen vliegen – ons moet je dan eind maart op z’n vroegst verwachte – Ik heb nu m’n programma opgemaakt: deze week tot 2 febr. werk ik de boekencatalogisering af en daarna, als het gips er de 5e afgaat – kan ik me wat meer bewegen en voor m’n koffers zorgen – Wat die boeken betreft, Hok vond alle boeken uit onze boekenkasten na de capitulatie terug in een huis in een ander deel van Bdg en liet ze door een Jap naar het Geol. Museum brengen. Ik had ze niet gezien nog, Hok had me er alleen van verteld, al had ik niet begrepen dat het er zoveel waren – Ze werden geschat op 2000! En nu bekijk ik ze een voor een en maak uit welke ik mee wil nemen – de vakliteratuur verdeel ik onder geologen die hun boeken in oorlogstijd kwijtraakten – Mac Gillavry de paleontoloog die veel bewondering voor Hok had, schreef dat hij Hok’s werk wil voortzetten – Zijn vrouw en ik raakten in het kamp erg bevriend met elkaar – Ze gaan nu ook eerst naar Holland – Wat enig dat Dr Rijnders een leerling is van oom Willem – zodra ik hem zag had ik alle vertrouwen in hem –je merkte dat hij zijn patiënten ook zag als mensen en niet alleen als een nummer met ziekte nr zoveel! Maar doktoren hebben het altijd te druk om zich in een patiënt te verdiepen en zo ging het hem ook al gauw, maar hij maakte zijn verzuim steeds goed door een liefderijke blik, armdruk of woorden! – 3 febr. – Nu zitten wij bij Dien en Em c.s. in Batavia – Ik hoorde al dat zij besloot per boot te gaan, de beste beslissing want ze heeft toch geen minuut rust als ze niet bij haar drietal is – Ik ben benieuwd wanneer wij opgeroepen zullen worden, men zegt pas na 1 maart, omdat de Engelse troepen eerst vervoerd moeten worden – Het zou wel prettig zijn als ik eerst nog wat [2] zou kunnen naaien – wij zijn erg door onze kleren heen en ik kreeg voor ieder van ons een paar nieuwe lapjes stof erg plezierig al is het dan allemaal katoenen stof – Mien Tan maakt pakjes voor Gijsbert – eergister, de dag na Beatrixfeest hadden de kinderen vrij van school om van de viering uit te rusten en maakten wij er gebruik van om met de autobus naar de Tan Ping Ie’s te gaan om Gijs te laten passen – woensdag gaan we weer en moeten we blijven eten – Ze is altijd zoo lief en haar 3 grote kinderen al even hartelijk. Haar jongste zoon, een fijne, schrandere jongen, wil ze in Holland bij mij in huis doen als hij gaat studeren! Ik ben zelf zo benieuwd waar we terecht zullen komen als jullie niet in A’dam wilt blijven – Ik hoorde dat er in de nieuwe buurt van A’dam-Zuid zulke gezellige nieuwbouw is van huizen met 5 kamers, keuken, badkamer, met heerlijke pleinen waar kinderen rolschaatsen en ’s winters sleden Ik blijf in elk geval vlak in jullie buurt om de schade een beetje te kunnen in halen van al die jaren dat we zo ver van elkaar waren – Ik heb heel sterk het gevoel dat ik jullie en een leven in ons oude land nodig heb om weer het leven waard te worden – Ik voel me zo bekrompen en m’n gedachten zijn eng en draaien in een kringetje rond zodat het me wel eens benauwt en neerdrukt maar heel sterk weet ik dan toch in mij de zekerheid dat me nog een goed veelzijdig leven wacht, dat ik toch opgewekt kan zijn over dat hopeloos benauwende bekrompene heen – Het is ook zo deprimerend dat iedereen altijd naar m’n arm meent te moeten informeren alsof ik de enige ben die iets ergs is overkomen terwijl er zoveel ergere zijn van vrouwen die haar man aan ’t Leven verloren dan ik liever aan de Dood! – 4-2 – Gister was ik een beetje somber gestemd en toen ik het had opgeschreven, merkte ik dat bekrompene komt doordat ik onvoldoende naar m’n behoefte mee kan leven met de wereldgedachten – Ik herinnerde mij hoe intens gelukkig ik mij voelde nadat Hok mij uit het kamp had [3] gehaald en wij bij Houw logeerden – toen Hok en een vriend van Houw mij vertelden van het Atlantic Charter en van de vernieuwende gedachten die er in de geesten zelfs van de regeerders der verschillende landen waren gerezen en verkondigd – ik voelde toen zoo sterk hoe belangrijk deze oorlog is geweest voor een snellere geestesontwikkeling van de mensen – [met rechterhand] Bij de Tan’s in huis was ook een radio waardoor we met de wereld mee konden leven en we waren met ons twaalven waarvan de helft – de manlijke! ook Hok – uitging, veel beleefde en de wereld in huis bracht – Later in het Ziekenhuis en toen bij Em stierven we min of meer af van de wereld. Maar nu ik tussen onze boeken ’s morgens urenlang zit, voel ik het Leven weer terugkomen – overigens heb ik zelfs wel eens te veel sensatie ineens, nu de politie m’n 2 weggehaalde koffers op ’t spoor kwam en ik zelf 1 koffer herkende bij huiszoeking – Deze meneer, een Hollander, heeft uit verschillende huizen lijf- en linnengoed gehaald toen de bewoners [met linkerhand] geëvacueerd waren of in ons geval verkeerden, verschillende mensen weten dat hij zich rijk gestolen heeft. Ik ben benieuwd of ik de koffer terugkrijg want ze vinden het niet voldoende bewezen dat hij van mij is – Vanmorgen moest ik weer verschijnen en nu zou ik er zelfs een eed op kunnen doen dat hij dezelfde is die tante Lizzy van Dorp mij schonk in ruil voor één van mij! – Enfin intussen werd voor mij ƒ 130,- opgegraven Ned. Ind. geld dat iemand indertijd uit angst voor Nippon samen met haar zilvergeld begroef – Verder zorgt Miel Prager(!) voor duplicaat geboortebewijzen van de kinderen en Henk voor een echte overlijdensacte van Hok – Je ziet hoe ik bezig ben met m’n zaken – Ik zocht de vertegenwoordiger op van de Ned. - Ind. Handelsbank, die alle archieven heeft terug gevonden en zal nazien wat wij bezaten. Daar ik bij gebrek aan papieren niets kan bewijzen, is het gemakkelijk als de mensen me kennen – Ik was ook op Borromeus en bij doorlichting bleek de stand uitstekend maar ik moet toch nog 2 weken het gips verdragen niets aan te doen – Ik gebruik de hand zoveel mogelijk dat is het beste – Het middenstuk schreef ik rechts op mijn schoot, valt mee hè – [4]
Over deze brief deed ik ongeveer een week – Dien en ik waren ook nog op een Beethovenavond – er werd uit zijn leven verteld en op de grammofoon werden trio’s, kwartetten en een mooi koorwerk afgedraaid – het was heel prettig – Intussen hoorde ik dat Em 4 plaatsen in ’t vliegtuig kreeg en misschien heb je haar nu al in je armen gesloten – De Indrapoera is al weg dus Anneke en Marijke zijn daar zeker op. –Wat heerlijk zul jullie het met haar en de haren hebben. Ik kan het me voorstellen – heerlijk zo’n reünie –Vadertje wat kun je toch mooi dichten! Die vertaling uit het Latijn is werkelijk heel mooi, helaas nam Em hem mee – hij was ook voor Dirk bestemd – Ik kreeg een brief van Zuster Anne, nadat ze van Hok gehoord had – Zo plezierig schreef ze weer, zo’n echt levend mens is zij. – In Batavia kun je goed schoenen kopen, schrijf of ik voor jullie mee zal brengen en, zo ja schrijf de lengte midden onder de voetzool in cm’s – Jan en Tine zijn ook al onderweg – Indië gaan velen verlaten – alleen Nico gaat naar Makassar – hij is daar weer geplaatst en zijn gezin mag mee. Zij zijn erg gelukkig hierover. – Men heeft hoop dat over een dikke maand * de vijandelijkheden hier geëindigd zullen zijn – Wat een genot zou dat zijn als dat gewelddadige extremisme zou zijn uitgeroeid – en iedereen hier vrij en veilig zou zijn –
Dag lieverdjes – ik vond onder de boeken Hok’s geschriften en ook mijn Homerus!
Omhelsd Eida
* dat heb ik verkeerd begrepen het zal wel langer duren!