EIDA
8 november ‘39
Dierbaren –
Net kwam jullie briefkaart met de mededeling van de dood van Jan Hupkes – ’t is een geluk voor hem dat hij het leven hier op aarde, waarin hij zich niet terecht heeft kunnen vinden, vaarwel heeft mogen zeggen. Het zal wel een slag zijn voor zijn moeder – ze heeft niet veel plezier aan hem beleefd, evenmin als andersom – Wat moet Lientje doen – ’t is lang geleden dat ze een vaak uitoefende, als haar familie geen geld verschaft, is ze aangewezen op een volgende echtgenoot, in deze wereld waar nog de man als de ware kostwinner wordt beschouwd met de ellende van dien in toestanden zoals waar Lien zich in bevindt.
Veel dank ook voor jullie laatste brief en vooral voor Moeder’s zoen – Prettig dat je zulke goede berichten van Anneke c.s. en Em krijgt – Wij hoorden dat 3 onderzeeërs naar Curaçao gingen, dat is dus een veilige agent voor de deur.
Nanda is aangekomen, goed en wel. Paul verscheen alhier om zijn fiets terug te halen, een prettige opluchting voor m’n goedang. Hij was blij weer terug te zijn, wat zijn andere familieleden niet met hem gemeen moeten hebben. Van Nanda een briefje uit Buitenzorg dat ze op zoek zijn naar een huis. We gaan ze vermoedelijk deze week-end opzoeken. Hok heeft zondag-maandag-dinsdag vrij voor Inlands Nieuwjaar – ik heb net aan Emy geschreven hoe ze over een logeerpartij denkt – het is wel ongunstig met Lebaran , wanneer er geen bedienden zijn, maar daar die dag op maandag valt, zouden we eventueel zondagavond weer terug gaan, ook in verband met Emy’s aanstaande 4e – ik herinner me niet meer wanneer die komen moet.
Axel schreef een getikt briefje aan Nanda, Paul en Mady en Lisa maakte een tekening van 2 mannetjes, die echt te herkennen waren als zodanig – ik zal haar eens vragen wat voor jullie te tekenen – ze doet het zelden, maar volgens Hok heeft ze er idee van. [2]
Achter jullie portretten staat een tinnen vaas met witte rozen, prachtstukken. Ik kocht ze vanmorgen aan de deur, 20 voor 15 cent, niet te geloven! Ik heb er de hele dag al zo’n plezier van en jullie ook! Ik stak er één op ook. – M’n djongos neemt weer eens vakantie – ik gaf ze allemaal voorschot en liet me verleiden hém meer te geven dan de anderen, hoewel ik hem het minste mag, omdat Hok vond dat het voorschot naar het salaris moest gaan. Bij vergissing gaf ik hem ook nog ƒ 5.- teveel omdat ik zijn huidige schuld vergat af te trekken. Diezelfde avond maakte hij al het geld nog op en kon de ƒ 5.- niet meer teruggeven. Hij kocht er nl. een gouden (!) horloge met munten voor. Voor z’n straf vertelde de kokki vanmorgen, is hem dit horloge gister ontstolen! – Toen ik hem het geld gaf, zei ik hem nog, dat hij er niets van moest kopen dat hij niet nodig had, maar hij is zo’n echte frivole Soendanees die met de dag leeft, geld en pronk is het enige dat ze kan schelen. Dáárin moet je ze treffen wil je ze beteren! – Ik las nogal wat deze week; genoot zeer van verschillende artikelen van “Aan de Poort van de Nieuwe Tijd”; ik ben enorm blij dat jullie me dat zond. Wat veel nieuwe ideeën staan erin. – Wacht even, daar is het Phohi-dagblad – 1 uur 20 bij jullie! – Hij heeft het over het bezoek van Koning Leopold – zeer uitgebreid – Het lijkt de dat Engeland en Frankrijk nog steeds moeten volhouden – ze strijden toch tenslotte voor het ideaal van de vrijheid en hebben van het begin van deze oorlog toch laten zien dat ze de vrede boven alles stellen. Nee hoor, laten ze Hitler c.s. liever een kopje kleiner maken – Zolang zal de oorlog toch moeten duren, dat is de enige vredesvoorwaarde – moge die voorwaarde er spoedig zijn!! – Ik las nog een spannend boek van Kormendie “Ein Irrtum”, uitstekend geschreven maar onbevredigend voor mij.
M’n “straatje” is klaar, dwars over het grasveld gelegd van de ingang rechts naar het huis, het heeft veel tijd genomen, want ik had er natuurlijk nog geen ervaring in – We hebben de stenen [3] 4, 5 maal opnieuw gelegd, steen voor steen en als je bedenkt dat hij 45 cm breed is en ± 15 m lang, kun je je indenken dat ik blij ben dat het klaar is. Vanmorgen stampte de kebon ze extra aan na ze eerst natgespoten te hebben, wat ik me herinnerde dat vroeger op de Laan van Meerdervoort de straatmakers ook deden vóór het aanstampen! Nu moet het grasveld mooi gemaakt en dan komen de bloemen – aan de slaapkamerkant van de tuin had ik 3 grote stengels ieder met 4 rode lelies – ze staan in een vaas en zijn m’n trots! Ondertussen wied ik elke dag m’n petuniaatjes, het onkruid groeit hard – m’n tuincursuslerares had me geleerd dat nadat de petunia’s lelijk zijn, je nieuwe plantjes moet kopen, maar opeens ontdekte ik dat het perk vol piepkleine plantjes kwam, die nu jonge petunia’s blijken. Ik ben geweldig enthousiast en verzorg ze steeds. Daar ik uitgestrekte perken heb en het gras steeds weer opschiet, ben ik nu elke morgen aan de gang – en vroeger wist ik nooit wat ik de kebon moest laten doen! – Therus was bij ons een dag. Zijn kinderen komen morgen aan uit Holland, 2 meisjes van 14 en 16 voor wie het geen genoegen is – Ze moeten nu met 5 kinderen in een huis dat al te klein is met 3 en dan naar andere scholen midden in de cursus. – Ik heb een Mevrouw op Lies Andriessen afgestuurd om haar voor het Hoofdbestuur van de Vrouwenbelangen te vragen voor secretaresse. We hebben een geheim “complot” om 3 van onze soort in de besturen in Batavia te krijgen, 2 hebben al toe gezegd, nu Lies nog, maar dán moeten ze er nog in komen. We doen schietgebedjes! – Ik schreef je zeker al dat Axel een rapport kreeg, 2: 5-en (schrijven en tekenen), 1: 6 voor lezen en 3: 7-s rekenen, spreken en taal – Lisa kreeg een drukwerkje als rapport en ieder kreeg er 9 centen voor, want Hok had bedacht dat hij voor zijn rapport 5 cent kreeg voor een 6 niks, voor elke 5: 1 eraf en voor elke 7: 1 erbij en dan nog voor elke 9 voor kennis-vlijt-gedrag, dus 3 ook ieder één. Voor de eerlijkheid kreeg Lisa evenveel. Axel verdiende dus geld voor Lisa en we spoorden hem aan tot hogere cijfers om voor Lisa het bedrag hoger te maken. Hij vond het een pracht idee.
Ik heb Pim en Freddy Cohen een keer op straat ontmoet – maar ze zijn ons niet komen opzoeken en ik heb haar hotel ook niet gevraagd. Hok vond haar zo ordinair. Ze vonden het bij ons ook niet naar hun zin dat ze na hun komst in juli nooit meer terugkwamen. [4] Het was op Lisa’s verjaardag dat ik ze ontmoette, ik schreef jullie er toch over. – Veel succes met Moeder’s soldatensjaal – dat hebben de soldaten hier niet nodig! Ook geen brieven, want ze zijn hier toch gewend om veraf te zitten van hun verwanten.
Dag hoor – omhelsd Eida.
O ja – Lisa had wat leuks. De kinderen zijn momenteel erg geïnteresseerd in het vraagstuk “dieven” – Axel kwam in de kamer en zei hé ik dacht dat daar een dief was. Ik: “hier komen geen dieven” – “nee hè Mam” (Lisa) “want op onze letter staat: “nee dieven” – ze bedoelde zeker op ons naambordje – ik vond het kostelijk!
HOK
G. In het hoofdartikel van onze krant staat naar aanleiding van het bemiddelingsaanbod van Koningin Wilhelmina en Koning Leopold een zeer wijze opmerking, nl. dat men liever moet trachten samenwerking te zoeken met Hitler c.s. dan dit regiem te proberen te vernietigen. Want het Hitlerisme is niet te verdelgen, het is een gedachte die in een niet gering deel van het Duitse volk leeft. Door samenwerking te zoeken, kan men er het slechte ook van wegvijlen. De machthebbers der geallieerden schijnen er anders over te denken, tenminste de eerste reacties uit Engeland waren niet zeer hoopgevend. Met dat al zal Europa geruïneerd worden. Want er bestaan tegenwoordig geen overwinnaars meer. – Enige dagen geleden stond in onze krant in een lijstje van Indische topbetrekkingen die door Nazi-voelende Duitsers bezet zijn. Het aantal is werkelijk ontstellend. Ik ben benieuwd te weten of onze regering er iets tegen zal doen. Een Duitser verliest zijn onaangename eigenschappen niet, ook al zou hij officieel Nederlander zijn geworden. Dit merken we aan één onzer ex-Duitse collega’s. Maar erger zijn nog de N.S.B.-Nederlanders, die moesten zij maar zo gauw mogelijk naar hun geestelijk vaderland sturen. – Met mijn werk gaat het goed. Ik kom momenteel nog niet tot publiceren, omdat er zoveel routinewerk gedaan moeten worden. – Axeltje fietst nu elke dag naar school, Lisa’s grote bewondering oogst hij daarmee. Zij zou ook graag naar school willen, loopt met tassen en boeken rond en doet ook net of ze rekenen kan. Ik geloof dat zij beter zal kunnen tekenen dan Axel – in elk geval heeft zij een zeer goed gevoel voor ritme.
Dag Hok.